Balıkesir ili sınırları içinde olan TÜMAD Altın ve Gümüş Madencilik İvrindi, Bergama, Burhaniye ve Havran ilçe sınırlarındaki topraklarda arama ve işletme ruhsatı aldı.
Ruhsat alanlarının toplamı 9050 hektar iken mevcut projenin ÇED alanı ise yaklaşık 856 hektar.
Kapladığı alan ve çevresel etki değerlendirme sonuçlarına göre A kategorisinde olan ve 2016’da alınan ÇED olumlu raporu ile 2019’da faaliyete geçen madenin ruhsat bitim tarihi 21 Ocak 2044.
TÜMAD Altın ve Gümüş Madencilik; açık ocak, yığın liçiyle ve dünyanın en ucuz altın ayrıştırma yöntemi olan siyanürle altın ayrıştırmayla vahşi madencilik yapmaktadır.
Şirket, şimdi de ÇED başvurusu ile kapasite artışı yapmak istemektedir. ÇED alanı 835 hektardan, 1287 hektara, ocak sahası 134 hektardan 353 hektara, yığın liç alanı 83 hektardan 257 hektara çıkartılmaktadır.
Kapasite artışı ile birlikte mevcut yıllık kazı miktarı 22,4 milyon tondan 29,8 milyon tona, yığın liç tesisinin yıllık kapasitesi ise 7,8 bin tondan 15,5 milyon tona çıkartılmak istenmektedir.
Kapasite artışıyla 9 yıl boyunca 115,3 milyon ton cevher çıkarılması planlanıyor. Cevherin ortalama tenörü ise altın için 0,39 gr/ton, gümüş için 0,83 gr/ton olacağı hesaplanmış. Yaklaşık 1-1,1 milyon onsluk üretim öngörülüyor. 9 yıllık maden ömrü boyunca toplam pasa miktarı 86.2 milyon ton olup toplam kazı miktarı da 201.5 milyon ton olacaktır.
Mevcut ÇED Olumlu kararına esas Yığın Liç Tesisi kapasitesi 75,3 milyon ton’dur. Bu kapasitenin Mart 2025 yılı itibari ile 39,1 milyon ton’luk kısmı fiili olarak kullanılmıştır. Kapasite ve alan artışı ile birlikte toplam yığın liç tesis kapasitesi 155,3 milyon ton olarak tasarlanacaktır.
Bu kapasite artırımı ile Türkiye’nin en büyük altın madeni işletmesi olacak olan TÜMAD Altın ve Gümüş Madencilik, gelecekte de Madra’nın yeraltı su kaynaklarını kullanıp kirletmekle kalmayıp, Edremit Körfezi’ni, Kozak Yaylası’nı ve Midilli’ye kadar olan geniş bir bölgeyi etkileyecektir.
Bunun adı eko-kırımdır.
Bölgenin tamamı 1. derece deprem kuşağındadır.
ÇED izin bölgesinde tarım arazileri ve devlete ait meralar bulunuyor. İşletme alanındaki ekosistem açısından önemli bir değer olan karaçam orman vejetasyonu yol, enerji nakil hattı, işletme ve ocak oluşumunda, kesilerek yok edildi.
TÜMAD, 57 L/sn olan su ihtiyacının karşılanması için başta Burhaniye ilçesi içme suyu kaynağı olan Düdüklü Suyu kaynağı olmak üzere 8 yeraltı su kaynağını kullandı.
Bölgede madende etkilenme alanı içerisinde yerleşim yerleri ile, uzunluğu değişken, sürekli ya da mevsimlik akan akarsular olan 4 makro havza (Susurluk, Kuzey Ege, Gediz ve Marmara) ile 4 mikro havza ve çeşmeler bulunmaktadır (Akpınar, Yahu, Madra ve Karadere Mikro Havzası).
Bölgede tanımlanmış 200’e yakın flora türünden 4 tanesi endemiktir.
TÜMAD proje için Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (EBRD) kredi talebinde bulunurken Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme mevzuatındaki standartlar şirket tarafından taahhüt edilmiş. EBRD’nin kayıtlarına göre “TÜMAD Altın Madeni Geliştirme Kredisi Vaka 2020/07” adıyla şikayette bulunulmuş ve bu konuda “Sorun Çözümü Sürecinin Özeti-Eylül 2022” başlıklı rapor hazırlanmış. Rapora göre Değirmenbaşı Köyü’nden 372 köylü, 2020 Kasım ayında EBRD’nin Bağımsız Proje Hesap Verebilirlik Mekanizmasına (BPHM) köyden seçilen temsilciler aracılığıyla madeni şikayet için başvuru yapmış ve şu endişeleri dile getirmişler:
- Ormandaki ve açık alandaki otlatma alanlarında maden faaliyetleri yapılmasından dolayı, artık hayvan yetiştiriciliğine bel bağlayamayacakları için köy halkı geçim kaynaklarını kaybetmesi;
- Yaylalardaki büyükbaş hayvan otlatma alanlarının büyük bir kısmının maden sahası haline gelmesi sonucunda Değirmenbaşı köyündeki birçok hanenin hayvan stokunun azalması ve yetiştiricilik faaliyetlerini bırakması;
- Halen ahırlarda büyükbaş hayvancılıkla uğraşan, tek gelirli haneler asgari ücretin biraz üzerinde gelir elde etmesi ve hayvancılık için zar zor yem alabilmesi;
- Mesleki eğitim ve beceri geliştirme programları yoluyla Değirmenbaşı köyünden kadınlara ve gençlere yönelik gelir getirici fırsatların sınırlı kalması ve şirket tarafından vaat edilmesine karşın çok fazla istihdam fırsatı bulunmaması
- Değirmenbaşı köyünün Şirkette çalışan sakinlerine işyerinde ayrımcılık yapılması.
- Paydaş katılımının yetersiz olması ve Proje hakkındaki bilgilere erişimin sınırlı kalması;
- Suya erişimin kısıtlanması ve içme suyunun kalitesi hakkında kaygı duyulması.
Madenin bu başvuruları nedeniyle kendilerine misilleme yapacağından ve şikayeti çekmezlerse madende iş bulamayacaklarından çekinen köylüler gizlilik talebinde bulunuyorlar ve temsilcilikten çekiliyorlar.
Gözden uzak ve dağlık bir bölgede faaliyet gösteren TÜMAD projenin, AB çevresel ve sosyal standartlarını karşılamasını gerekirken;
- Kapasite artışıyla, geçimini tarım ve hayvancılıkla sürdüren Hacı Hüseyinler mahallesinin meraları ellerinden alınmaktadır.
- Değirmenbaşı ruhsat alanı içerisinde, Küçük Ilıca ise tam sınırdadır.
- Bölge nüfusunun, havayı, suyu ve toprağı etkileyen siyanür ve ağır metallerle, gürültü, deprem, toz, sis gibi etkenlerle ilgili parametre-ler ve bunların Sağlık Etki Değerlendirmesi yapılmamıştır.
- İşletmenin faaliyet süresi içinde maden kaynaklı meslek hastalıkları ve bunların görülme sıklığıyla ilgili kamuoyu bilgilendirmesine yapılmamıştır.
TÜMAD’ın ruhsatı 2044 yılına kadar, cevherin varlığı devam ettiği sürece yani son altın kırıntısı kalmayana dek, altın ayrıştırma faaliyetlerine devam edecektir.
Arkasından gelecek başka kapasite artışları ile Madra’da tam bir cehennem yaratılacaktır.
Bölgenin ekosistemi yok edilirken, köylü kendi topraklarında maden işçisi olabilmenin şansını denemek isterken, bir avuç sermaye grubu zenginleşecektir. Bunun adı eko-kırımdır.
Bugün MADRA İÇİN ELELE diyoruz. İtirazlarımızı yükseltmeliyiz!
Ancak bunu birlikte başarmak gerekir.
Yoksa her birimiz ayrı ağaçta asılı kalıyoruz.
MADRA İÇİN EL ELE
YAŞAM ALTINDAN DEĞERLİDİR KAMPANYASI
Aykut Çoban
Güney Işıkara& Özgür Narin
Güney Işıkara
Gül Köksal
Aslı Odman
Mine Yıldırım& Onur Akgül